Pierwszy w Polsce uniwersytet trzeciego wieku powstał w 1975 r. w Warszawie. Do dzisiaj jednak UTW nie doczekały się osobnej, szczegółowej regulacji prawnej. W początkowym okresie, czyli w latach 70. i 80. ub. wieku uniwersytety trzeciego wieku powstawały głównie w strukturach uczelni i w dużych miastach będących ośrodkami akademickimi. Z czasem to istotnie się zmieniło i współcześnie można wyróżnić cztery podstawowe formy organizacyjno-prawne UTW. Są to: organizacje pozarządowe (w szczególności stowarzyszenia); jednostki bez osobowości prawnej działające w strukturach organizacji pozarządowych; jednostki powołane w strukturach uczelni – publicznych i niepublicznych; podmioty działające w strukturach jednostek organizacyjnych samorządu lokalnego lub innych(np. urzędzie gminy/miasta, instytucji kultury, centrum kształcenia ustawicznego, ośrodku pomocy społecznej, spółdzielni mieszkaniowej). Powołanie UTW w każdej z wymienionych form wiążę się z zastosowaniem innych przepisów prawa. Skupmy się na utworzeniu UTW w ramach instytucji kultury. Nie ma żadnych przepisów z ustawy lub rozporządzenia, które określałyby procedurę sformowania utw. Od czego więc zacząć? Przede wszystkim należy upewnić się, czy w lokalnej społeczności jest zapotrzebowanie na tego rodzaju formę aktywności seniorów. Warto więc przeanalizować sytuację i zakres działań podejmowanych w gminie z myślą o seniorach. Wskazane jest również nawiązanie kontaktu z lokalnymi liderami, dzięki którym łatwiej będzie można dotrzeć do środowiska senioralnego i popularyzować ideę UTW. Następnym krokiem jest opracowanie i wydanie regulaminu/statutu utw przez dyrektora instytucji.