Granice ekspresji artystycznej wyznaczone przez prawo karne. Sąd Okręgowy w Łodzi warunkowo umorzył postępowanie wobec artysty, który w ramach wystawy retrospektywnej – zdaniem sądu – znieważył symbole państwowe i obraził uczucia religijne. Choć twórczość Piotra Wygachiewicza (Marcelo Zammenhoffa) miała charakter prowokacyjny i symboliczny, sąd uznał, że doszło do naruszenia norm chroniących dobra konstytucyjne – w t...

Biblioteka publiczna jako instytucja kultury podlega jasno określonym przepisom ustawowym, które regulują m.in. sposób powoływania dyrektora, zatrudniania pracowników oraz kształtowania struktury organizacyjnej. Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubelskiego z grudnia 2024 roku pokazuje, jak łatwo samorząd może przekroczyć granice wyznaczone przez ustawodawcę, uchwalając statut biblioteki niezgodny z przepisami nadrz...

W jakim zakresie gmina może przyznawać nagrody za osiągnięcia w dziedzinie kultury? Czy działalność twórcza prowadzona na jej terenie wystarczy, by ubiegać się o takie wyróżnienie? A może o przyznaniu nagród mogą decydować także budżetowe możliwości samorządu? Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podkarpackiego z 24 maja 2024 r. rzuca światło na istotne ograniczenia kompetencji organów gminnych w tym zakresie. Analizuj...

Rok 2026 przyniesie istotne zmiany w zamówieniach publicznych, które bezpośrednio dotyczą instytucji kultury. Na mocy ustawy z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw, podwyższono próg stosowania przepisów ustawy PZP z 130 000 zł do 170 000 zł. Ta modyfikacja wynika z rosnących kosztów realizacji dostaw, usług i robót budowlanych. Dla dyrektorów domów kultury, bibli...

Instytucja kultury (gminny ośrodek kultury) zamierza kupić instrumenty muzyczne dla orkiestry dętej. Szacowana wartość zamówienia to 150 tys. zł. Czy ośrodek kultury zobowiązany jest udzielić zamówienia, stosując ustawę prawo zamówień publicznych (np. udzielając zamówienia w trybie podstawowym)?

Teatr – instytucja kultury – zlecił wykonanie ekspertyzy technicznej dotyczącej przyczepności tynków w przestrzeni widowni i sceny. Wyniki badań wykazały znaczne odparzenia tynków na stropie i ścianach, co stwarza wysokie ryzyko ich odpadnięcia. W ekspertyzie wskazano realne zagrożenie dla życia i zdrowia zarówno widzów, jak i pracowników teatru przebywających w tych przestrzeniach. W celu zapewnienia bezpieczeństwa ...

Reksio, jeden z najbardziej rozpoznawalnych bohaterów polskiej animacji, był przez lata przedmiotem sporu sądowego o prawa autorskie. W maju 2025 roku Sąd Najwyższy orzekł, że prawa majątkowe do wizerunku postaci dzielą się pomiędzy Studio Filmów Rysunkowych a spadkobierczynię Lechosława Marszałka – grafika i reżysera odpowiedzialnego za stworzenie Reksia. Orzeczenie kończy trwającą od 2017 roku batalię prawną i jasn...

Jako instytucja kultury zleciliśmy freelancerowi wykonanie projektów kostiumów do spektaklu. Po czasie dowiedzieliśmy się, że bardzo podobne stroje – z pewnymi zmianami – zostały wykorzystane przez tego samego projektanta w innym teatrze. Nie podpisywaliśmy z twórcą pisemnej umowy. Czy mamy prawo sprzeciwić się ponownemu wykorzystaniu projektów? Czy przysługują nam jakiekolwiek prawa autorskie do tych kostiumów?

Joanna Kuciel-Frydryszak, autorka książki „Chłopki. Opowieść o naszych babkach” zapowiedziała w marcu złożenie pozwu przeciwko wydawnictwu w związku z wynagrodzeniem nieproporcjonalnym do sukcesu kasowego książki. Umożliwia to tzw. klauzula bestsellerowa w prawie autorskim, czyli dość rzadko stosowana zasada, która uległa znacznej zmianie 20 września 2024 r. Przyjrzyjmy się więc sprawie pod kątem prawnym.

Współczesne muzeum to nie tylko miejsce gromadzenia i udostępniania zbiorów, ale także aktywny uczestnik systemu edukacji kulturalnej. Coraz więcej instytucji kultury w Polsce otwiera swoje drzwi dla najmłodszych odbiorców – w tym również dla przedszkolaków. I choć prowadzenie zajęć dla dzieci w wieku 3–6 lat wiąże się z dodatkowymi obowiązkami organizacyjnymi i prawnymi, to odpowiednio przygotowany program muzealny ...

Czy można jedną uchwałą zarówno utworzyć instytucję kultury, jak i nadać jej statut? Wojewoda Śląski nie ma wątpliwości: nie. W swoim rozstrzygnięciu nadzorczym stwierdził nieważność uchwały Rady Miejskiej w Bielsku-Białej, która próbowała połączyć te dwie decyzje w jednym akcie. Organ nadzoru uznał, że doszło do istotnego naruszenia prawa – akt utworzenia instytucji kultury ma bowiem charakter wewnętrzny, natomiast ...

Statut instytucji kultury musi zawierać zapisy dotyczące organów doradczych oraz sposobu ich powoływania – to wymóg wynikający wprost z ustawy o działalności kulturalnej. Tymczasem w praktyce pojawiają się błędne interpretacje, w których kompetencje dyrektora instytucji są ograniczane np. przez samorząd. Kto tak naprawdę ma prawo powołać radę programową lub inny organ doradczy? Czy udział władz gminy w tym procesie m...

Proszę o podanie podstawy prawnej przyznania nagrody jubileuszowej dla dyrektora domu kultury za przepracowanie 45 lat pracy. W regulaminie wynagradzania pracowników domu kultury mamy zapis o nagrodzie jubileuszowej w wysokości 400% za przepracowanie 45 lat pracy.

Wynagrodzenie dyrektora instytucji kultury jest ściśle regulowane przez przepisy prawa, które jasno określają zasady i ograniczenia dotyczące jego ustalania. Dyrektor, choć zatrudniony na podstawie powołania, pozostaje pracownikiem, a zatem dotyczą go zarówno przepisy ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, jak i tzw. ustawy kominowej oraz rozporządzenia ws. wynagradzania. Sprawdź, jak ustalić ...

Odwołanie dyrektora instytucji kultury to proces podlegający ścisłym ograniczeniom ustawowym. Choć powołanie następuje na czas określony, wcześniejsze zakończenie kadencji może nastąpić wyłącznie z przyczyn enumeratywnie wskazanych w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Organizator, chcąc odwołać dyrektora, musi nie tylko wskazać konkretną, rzeczywistą i uzasadnioną przyczynę, lecz także za...

Korzystanie z narzędzi AI nie wymaga już specjalistycznej wiedzy informatycznej ani umiejętności programowania. Dzięki powszechnie dostępnym rozwiązaniom, takim jak ChatGPT czy inne platformy analityczne, pracownicy instytucji mogą samodzielnie analizować dane, planować wydarzenia i poszukiwać nowych sposobów dotarcia do publiczności. AI pozwala np. sprawdzić, dlaczego teoretycznie atrakcyjne wydarzenia nie przyciąga...

Biblioteki, muzea, galerie i teatry coraz chętniej sięgają po rozwiązania sztucznej inteligencji do digitalizacji zbiorów, interaktywnych wystaw czy automatyzacji komunikacji z odbiorcami. Jednak za innowacyjnością idzie również odpowiedzialność – szczególnie w obszarze prawa autorskiego. Bez wyraźnych zasad i świadomości prawnej wykorzystanie sztuczna inteligencja może rodzić poważne ryzyka: od niezamierzonego narus...

Sztuczna inteligencja (AI) zmienia sposób funkcjonowania instytucji kultury, otwierając przed nimi nowe możliwości organizacyjne, edukacyjne i promocyjne. Jednak wraz z rosnącym wykorzystaniem AI pojawiają się nowe regulacje prawne oraz pytania dotyczące odpowiedzialnego stosowania tych technologii. Jeśli zarządzasz biblioteką, muzeum, teatrem czy domem kultury, nasza najnowsza książka pomoże Ci zrozumieć, jak dostos...

Decyzją Dyrekcji Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca, w związku z osiągnięciem limitu wniosków w ramach II naboru do inwestycji A2.5.1 KPO dla Kultury, następuje skrócenie terminu naboru w konkursie grantów i stypendiów. Wnioski za pośrednictwem systemu Witkac: kpo.kultura.witkac.pl można składać do 26 czerwca 2025 r. (włącznie) do godziny 23:59.

Już od 16 czerwca 2025 r. rusza II nabór wniosków do programu KPO dla Kultury – kompleksowego instrumentu finansowego, który umożliwia zdobycie środków na cyfryzację, modernizację, rozwój kadr i poszerzenie oferty kulturalnej. Złóż wniosek do 30 czerwca 2025 r. i skorzystaj z dofinansowania w wysokości nawet 200 000 zł – niezależnie od tego, czy reprezentujesz samorządową instytucję, NGO, czy działasz indywidualnie j...

Nowe przepisy mają zachęcić pracodawców – w tym instytucje kultury – do zatrudniania osób po 50. roku życia oraz emerytów. Od 1 czerwca 2025 r. instytucja kultury może bowiem uzyskać dofinansowanie do wynagrodzenia dla bezrobotnych 50+ i poszukujących pracy seniorów. Wsparcie może wynieść nawet 2.333 zł miesięcznie, trzeba jednak spełnić określone warunki. Sprawdź szczegóły i skorzystaj z dofinansowania do zatrudnien...

Czy pracownik zatrudniony na czas określony od 1 lutego 2025 r. do 30 listopada 2025 r., który przy zawarciu umowy przedstawił zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego (KRK), musi ponownie okazać aktualne zaświadczenie przy podpisaniu kolejnej umowy od 1 grudnia 2025 r.? Do której części akt osobowych należy włączyć zaświadczenie z KRK przy zatrudnianiu nowego pracownika?

Jesteśmy samorządową instytucją kultury. Chcemy zatrudnić osobę, która będzie, między innymi, zastępowała osobę w kasie, tj. obsługiwała klientów (sprzedaż biletów, przyjmowała płatności za warsztaty itd.). Czy taka osoba powinna mieć zaświadczenie o niekaralności czy wystarczy oświadczenie o niekaralności?

Nasz dom kultury jest organizatorem konkursów skierowanych do dzieci. W skład jury często wchodzą osoby niebędące pracownikami etatowymi naszej instytucji – współpracujemy z nimi na podstawie umów zlecenia. Czy fakt, że dana osoba pełni rolę jurora w konkursach z udziałem dzieci, nakłada na nas obowiązek sprawdzenia jej w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym oraz pozyskania od niej stosownego zaświadczeni...